İdari dava nedir , hangi mahkemelerde açılır ? 

İdari dava; Devlet kurumları tarafından yapılan işlere karşı dava açılması demektir. Bu yolla açılan davalarda idari eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğu denetlenir, yerindeliği denetlenmez. İdari davalar idare mahkemesinde, vergi mahkemesinde veya Danıştay’da açılır.

İdari dava nerede açılır ? 

İdari dava idarenin eylem ve işlemini gerçekleştirdiği yer İdare Mahkemesi veya bu yerin bağlı olduğu Bölge İdare/Vergi Mahkemesi’nde açılır.

Üst düzey kamu görevlileri aleyhine ( vali vb. gibi) açılacak davalar Danıştay’da açılabilir.

İdari mahkemeler hangi  kanuna tabidir  ?

İdari davalara bakmakla yetkili mahkemeler yargılama yaparken 2577 sayılı İdari Yargılama Usülü Hakkında Kanun’u uygular.

2577 sayılı İYUK m.1’e göre; “Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare mahkemeleri ve vergi mahkemelerinin görevine giren uyuşmazlıkların çözümü, bu Kanunda gösterilen usullere tabidir.

2. Danıştay Bölge idare mahkemeleri, idare mahkemeleri ve vergi mahkemelerinde yazılı yargılama usulü uygulanır ve inceleme evrak üzerinde yapılır.”

İdari dava nasıl açılır ? 

İdari davalar da hukuk davalarında olduğu gibi dava dilekçesi ile açılmaktadır.

İdari ve vergi davası dilekçelerinde bulunması zorunlu olan unsurlar nelerdir ? 

Dava dilekçesi ise 2577 sayılı İYUK m.3 gereğince aşağıdaki unsurları içermek zorundadır :

“MADDE 3 – 1. (Değişik: 4001 – 10.6.1994) İdarî davalar, Danıştay, idare mahkemesi ve vergi mahkemesi başkanlıklarına hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle açılır.

2. Dilekçelerde;

a) Tarafların ve varsa vekillerinin veya temsilcilerinin ad ve soyadları veya unvanları ile adresleri,

b) Davanın konusu ve sebepleri ile dayandığı deliller,

c) Davaya konu olan idari işlemin yazılı bildirim tarihi,

d) Vergi, resim, harç, benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezalarına ilişkin davalarla tam yargı davalarında uyuşmazlık konusu miktar,

e) Vergi davalarında davanın ilgili bulunduğu verginin veya vergi cezasının nevi ve yılı, tebliğ edilen ihbarnamenin tarihi ve numarası ve varsa mükellef hesap numarası

Gösterilir.”

3. Dava konusu kararın ve belgelerin asılları veya örnekleri dava dilekçesine eklenir. Dilekçeler ile bunlara ekli evrakın örnekleri karşı taraf sayısından bir fazla olur.

İdari dava dilekçesi nereye verilir  ?

2577 sayılı İYUK m.4 gereğince ;  “DİLEKÇELERİN VERİLECEĞİ YERLER

MADDE 4 – Dilekçeler ve savunmalar ile davalara ilişkin her türlü evrak, Danıştay veya ait olduğu mahkeme başkanlıklarına veya bunlara gönderilmek üzere idare veya vergi mahkemesi başkanlıklarına, idare veya vergi mahkemesi bulunmayan yerlerde asliye hukuk hâkimliklerine veya yabancı memleketlerde Türk konsolosluklarına verilebilir. ” denilmektedir. Bu madde gereğince davacı bulunduğu yerde idare veya vergi mahkemesi varsa doğrudan bulunduğu yer idare/vergi mahkemesine dava dilekçesini verecek, eğer bulunduğu yerde idare mahkemesi yoksa bulunduğu yer  ( örneğin ilçe asliye hukuk hakimliklerine ) dava dilekçesini ilgili idare/vergi mahkemesine gönderilmek üzere havale ettirip harcını ve masrafını asliye hukuk mahkemesi veznesine ödeyecektir.

İdari davanın açılabileceği durumlar nelerdir ? 

İdarenin her türlü eylem ve işlemi yargı denetimine tabi olduğundan T.C. 1982 Anayasası’nın 125. maddesi gereğince idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğu; yedinci fıkrasında da idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü bulunduğu hüküm altına alınmıştır. Bu anayasal teminat nedeniyle idarenin eylem ve işlemleri ile zarara uğrayan kişi ilgili idari eylem ve işlemden doğan zararın giderilmesi için tam yargı ve iptal davası açabilecektir.

İdari işlem ve eylem devam ediyorsa ne yapılmalıdır ? 

İdarenin haksız eylem ve işlemi şayet halen devam ediyorsa zarara uğradığını iddia eden kimse idarenin işleminin durdurulmasını sağlamak amacıyla öncelikle idari başvuru yollarını tükettikten sonra idare mahkemesinde açacağı idari işlemin iptali davasında ilgili işlemin yürütülmesinin durdurulmasını talep etmelidir. İdari eylemden dolayı hakları zarara uğramış olan kişiler ise maddi zararın ortaya çıktığı ve fiil ve failin öğrenildiği tarihten itibaren 1 yıl ve her halükarda 10 yıl içinde ilgili idareye başvurarak zararının tazminini talep etmelidir. Şayet kişi ilgili idareye başvurmadan doğrudan dava açma yoluna gidecek olursa idari merci tecavüzü nedeniyle dava üsulden reddedilir.

Dava açtıktan sonra adres değişikliği olursa ne yapılmalıdır ?

Kişi dava açtıktan sonra yasal ikametgah adresini değiştirmiş ise bu durumu ilgili mahkemeye derhal yazılı bir dilekçe ile bildirmelidir. Bildirim yapmayan davacı önceki adresine yapılan tebligatlar nedeniyle hak kaybına uğrayabilir. Nitekim 7201 sayılı Tebligat Kanunu m.21/2’ye göre :

“(Ek fıkra: 11/1/2011-6099/5 md.) Gösterilen adres muhatabın adres kayıt sistemindeki
adresi olup, muhatap o adreste hiç oturmamış veya o adresten sürekli olarak ayrılmış olsa dahi,
tebliğ memuru tebliğ olunacak evrakı, o yerin muhtar veya ihtiyar heyeti azasından birine veyahut
zabıta amir veya memurlarına imza karşılığında teslim eder ve tesellüm edenin adresini ihtiva
eden ihbarnameyi gösterilen adresteki binanın kapısına yapıştırır. İhbarnamenin kapıya yapıştırıldığı tarih, tebliğ tarihi sayılır.”

Dava açıldığında dava konusu işlem kendiliğinden durur mu ?

Dava açıldığında dava konusu işlem kendiliğinden durmaz. İdari işlemin uygulanmasını devam etmesi halinde yakın ve telafisi güç bir zarar ortaya çıkacağına dair idare mahkemesinin kanaat oluşturması halinde ve davacının talebi ile yürütmenin durdurulmasına karar verilebilir.

Yürütmenin Durdurulması Kararı nedir ?

Yürütmenin durdurulması kararı bir idari işlemin uygulanması veya uygulanmasına devam edilmesi halinde zarara uğradığını/uğrayacağını iddia eden davacının yakın ve telafisi güç bir zarara uğrayacağına dair ilgili idare mahkemesinde kanaat oluşturulması halinde verilen bir karardır. Bu kararın talep edilmesi halinde davanın “netice ve talep kısmında” mutlaka “yürütmenin durdurulması talepli” olduğu belirtilmeli ve konu kısmına da bu husus mutlaka yazılmalıdır. Aksi halde açıklama kısmından mahkemenin çıkarım yapıp kendiliğinden bu kararı vermesi mümkün değildir. Yürütmenin durdurulması kararı TALEBE BAĞLIDIR.

İdari yargıda dava açma süresi nedir  ?

İdare tarafından kişiye yazılı bildirim yapılmasını takip eden 30 gün içinde vergi mahkemelerinde, 60 gün içinde ise idare mahkemesi ve Danıştay’da dava açılmalıdır. Bu süreler hak düşümü süresi olup süresinde açılmayan davalar “süre aşımı”ndan reddedilir. Ayrıca farklı özel kanunlarda özel istisnai dava açma süreleri de mevcuttur.