Malpraktis nedir?
Malpraktis nedir? sorusunun kısaca cevabını verdikten sonra, malpraktis davaları nelerdir ? Malpraktis sigortası, mapraktis halinde uygulanacak hukuki yaptırımlar hakkında ön bilgileri bu yazımızda bulabileceksiniz.
“Kısaca malpraktis; bilgisizlik, deneyimsizlik ya da ilgisizlik nedeniyle bir hastanın zarar görmesi, hekimliğin kötü uygulaması veya bir diğer anlatımla hekim veya diğer sağlık personeli tarafından gerçekleştirilen tıbbi müdahalenin hukuka uygunluk şartlarını taşımaması nedeniyle hastanın zarara uğraması demektir.”
Tıbbi hata türleri; cerrahi hatalar, tanı koyma , ilaç ve sistem yetersizliği hataları ile diğer tıbbi hatalar olarak alt başlıklara ayrılır.
Komplikasyon nedir? Malpraktis ile arasındaki fark nedir ?
Komplikasyon ise malpraktisten farklı olarak; hastaya yapılan ve tıbbi standartlara uygun bir tıbbi müdahale sonucunda ortaya çıkan olumsuz veya istenmeyen bir durumun, her türlü tedbir ve olanağa rağmen öngörülememesi demektir. Burada iki kavram arasındaki farkın kast, bilinçli ve bilinçsiz taksir arasındaki fark ile ilintili olduğu hemen görülecektir.
Malpraktiste tıbbi uygulamayı yapan hekim (veya sağlık görevlisi) tıbbi müdahalenin hukuka uygunluk şartlarını taşımadığını biliyor ve sonucu öngörmüş olmasına rağmen yine de hukuk dışı uygulamayı yapmaktan kaçınmıyor, komplikasyon da ise tıbbi prosedüre uygun bir müdahale yapılıyor, hekim ( veya sağlık görevlisi ) yaptığı müdahalenin meşru olduğunu biliyor ancak sonucu her türlü tedbiri almasına rağmen öngöremiyor ise ortaya çıkan durumu ifade etmektedir.
Öte yandan, tıbbi müdahale sonrası ortaya çıkabilecek olumsuz veya istenmeyen durum biliniyor, öngörülüyor ama hekim bilgi ile tecrübesi ve sahip olduğu medikal donanım sayesinde bu durumun meydana gelmesini önleyebileceği hâlde bunu yapmamış veya yapamamışsa, tıbbi malpraktis gündeme gelir.
Hekimin Malpraktisten hukuki sorumluluğu nasıl ortaya çıkar ?
Hukuksal olarak hekim sorumluluğundan söz edilebilmek için:
- Hekimin eyleminin yasalara aykırı olması,
- Eylem neticesinde bir zararın ortaya çıkması,
- Bu zararın hekimin kusuruna bağlı olması ve
- Zararla kusur arasında uygun illiyet bağının bulunması gerekir.
Hekimin söz konusu eylemi ceza hukuku bakımından cezai, özel hukuk anlamında ise tazminat sorumluluğu doğurabilir.
Bir tıbbi müdahalenin hukuka uygun olabilmesi için kanunen izin verilmiş bir uygulama olması, müdahalenin hukuken yetkili bir kişi tarafından yapması, uygulamanın belli (meşru) amaçlara yönelik olması, müdahalenin tıp bilimince kabul görmüş olması, kurallara uygun olarak yapılması ve hastanın müdahaleye rıza göstermesi gerekir.
Malpraktis sigortası nedir?
5947 sayılı Üniversite ve Sağlık Personelinin Tam Gün Çalışmasına ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunu’nun 8. maddesine göre, kamu sağlık kurum ve kuruluşlarında çalışan ve özel sağlık kurum ve kuruluşlarında çalışan veya mesleklerini serbest olarak icra eden tabipler, diş tabipleri ve tıpta uzmanlık mevzuatına göre uzman olanlar, tıbbi kötü uygulama nedeniyle kendilerinden talep edilebilecek zararlar ile kurumlarınca kendilerine yapılacak rüculara karşı sigorta yaptırmak zorundadır. 1219 sayılı TABABET VE ŞUABATI SAN’ATLARININ TARZI İCRASINA DAİR KANUN’a Ek 12. madde ile aşağıdaki madde kanun metnine eklenmiştir.
MADDE 8 – 1219 sayılı Kanuna aşağıdaki ek madde eklenmiştir.
“EK MADDE 12 – Kamu sağlık kurum ve kuruluşlarında çalışan tabipler, diş tabipleri ve tıpta uzmanlık mevzuatına göre uzman olanlar, tıbbi kötü uygulama nedeniyle kendilerinden talep edilebilecek zararlar ile kurumlarınca kendilerine yapılacak rüculara karşı sigorta yaptırmak zorundadır. Bu sigorta priminin yarısı kendileri tarafından, diğer yarısı döner sermayesi bulunan kurumlarda döner sermayeden, döner sermayesi bulunmayan kurumlarda kurum bütçelerinden ödenir.
Özel sağlık kurum ve kuruluşlarında çalışan veya mesleklerini serbest olarak icra eden tabip, diş tabibi ve tıpta uzmanlık mevzuatına göre uzman olanlar, tıbbi kötü uygulama sebebi ile kişilere verebilecekleri zararlar ile bu sebeple kendilerine yapılacak rücuları karşılamak üzere mesleki malî sorumluluk sigortası yaptırmak zorundadır.
Zorunlu mesleki malî sorumluluk sigortası, mesleklerini serbest olarak icra edenlerin kendileri, özel sağlık kurum ve kuruluşlarında çalışanlar için ilgili özel sağlık kurum ve kuruluşları tarafından yaptırılır.
Özel sağlık kurum ve kuruluşlarında çalışanların sigorta primlerinin yarısı kendileri tarafından, yarısı istihdam edenlerce ödenir. İstihdam edenlerce ilgili sağlık çalışanı için ödenen sigorta primi, hiçbir isim altında ve hiçbir şekilde çalışanın maaş ve sair malî haklarından kesilemez, buna ilişkin hüküm ihtiva eden sözleşme yapılamaz.
Zorunlu sigortalara ilişkin teminat tutarları ile uygulama usul ve esasları Sağlık Bakanlığının görüşü alınarak Hazine Müsteşarlığınca belirlenir.
Bu maddedeki zorunlu sigortaları yaptırmayanlara, mülki idare amirince sigortası yaptırılmayan her kişi için beşbin Türk Lirası idari para cezası verilir.”
Tıbbi malpraktis nedir ve hekime uygulanabilecek yaptırımlar nelerdir ?
Hekime uygulanabilecek yaptırımlar hekimin eyleminin suç oluşturması halinde kimi zaman cezai yaptırım şeklinde olabileceği gibi mesleki kurallara aykırı bir davranış olması halinde disiplin yaptırımı şeklinde de olabilecektir. Hekimin eylemi icrai davranışla veya ihmali davranışla gerçekleştirmesi sorumluluğunu azaltmaz. Kanun tanımında suç oluşturan bir eylem hekim tarafından ihmalen de işlenebilir.
Malpraktis nedeniyle uygulanabilecek hukuki ve cezai yaptırımlar nelerdir ?
Malpraktis nedeniyle hekime karşı uygulanabilecek hukuki yaptırımların başında maddi ve manevi tazminat davaları gelmektedir.
Bu tür davalar, tıbbi malpraktis nedeniyle maddi ve manevi zarar gördüğünü ileri süren hasta veya hasta yakınları tarafından ilgili hekime karşı açılır.
Malpraktis nedeniyle hekime uygulanabilecek cezai yaptırım bakımından ise öncelikle savcılık nezdinde şikayet dilekçesi ile başvuru yapmak gerekecektir. Malpraktis nedeniyle oluşan zararı ispata yönelik olan deliller de şikayet dilekçesine eklenerek yapılacak başvuru neticesinde savcılık şikayet neticesinde yapacağı soruşturmada kamu davası açmaya yeterli kuvvetli suç şüphesinin varlığı halinde ilgili hekim veya sağlık görevlisi hakkında kamu davası açacaktır.